Liệu thuốc nhỏ mắt có thể thay thế kính lão không?
Hơn một phần ba người Mỹ mắc chứng lão thị, tình trạng giảm dần khả năng nhìn gần theo tuổi tác. Hầu hết mọi người thường sử dụng kính gọng hoặc kính áp tròng chuyên dụng để khắc phục chứng lão thị. Tuy nhiên, những giải pháp này gây phiền phức, bất tiện cho bệnh nhân và thỉnh thoảng bệnh nhân có thể bị mất kính trong quá trình sử dụng. Hiện nay, có một phương pháp điều trị không phẫu thuật đầy hứa hẹn cho chứng lão thị: thuốc nhỏ mắt tại chỗ.
Có hai loại thuốc nhỏ mắt
Lão thị xảy ra khi thủy tinh thể trong suốt của mắt dần xơ cứng theo thời gian và mất đi tính linh hoạt. Điều này khiến người bệnh khó điều tiết để đọc chữ trên sách hoặc điện thoại. Hiện có hai loại thuốc nhỏ mắt – mỗi loại có cơ chế riêng – để giải quyết vấn đề này:
Thuốc co đồng tử
Thuốc co đồng tử làm thay đổi kích thước của đồng tử (đồng tử co lại) và có thể làm tăng sự điều tiết tại cơ thể mi. Bằng cách tạo ra “hiệu ứng kính lỗ”, loại thuốc nhỏ này có thể giúp tối đa hóa khả năng nhìn gần và xa. Công ty Allergan đã phát hành loại thuốc nhỏ mắt co đồng tử đầu tiên được FDA phê duyệt để điều trị chứng lão thị vào năm 2021.
Hiệu ứng kính lỗ (pinhole effect) là một hiện tượng quang học giúp cải thiện tầm nhìn bằng cách giảm kích thước đồng tử để ánh sáng chỉ đi qua một lỗ nhỏ. Hiệu ứng này được sử dụng để tăng độ sâu trường ảnh và giảm các sai số quang học, giúp mắt tập trung rõ ràng hơn vào các vật thể.
Cách hiệu ứng kính lỗ hoạt động
- Giảm kích thước đồng tử: Khi đồng tử co lại, nó chỉ cho phép một lượng nhỏ ánh sáng đi vào mắt. Điều này giúp giảm sự tán xạ ánh sáng và các sai lệch quang học (aberrations) như hiện tượng quang sai và tán sắc.
- Tăng độ sâu trường ảnh: Giống như khi sử dụng khẩu độ nhỏ trên máy ảnh để chụp ảnh rõ nét ở nhiều khoảng cách khác nhau, hiệu ứng kính lỗ làm tăng độ sâu trường ảnh của mắt, giúp cải thiện khả năng nhìn gần và xa.
- Tăng sự điều tiết: Khi ánh sáng đi qua một lỗ nhỏ, nó giúp mắt tập trung tốt hơn, tạo ra hình ảnh rõ ràng hơn trên võng mạc.
Ứng dụng trong thuốc co đồng tử
Thuốc co đồng tử tận dụng hiệu ứng kính lỗ để cải thiện thị lực bằng cách làm co đồng tử, tạo ra “lỗ nhỏ” tự nhiên trong mắt. Điều này có thể giúp:
- Cải thiện tầm nhìn gần và xa: Nhờ giảm sự tán xạ ánh sáng và tăng độ sâu trường ảnh, người dùng có thể nhìn rõ hơn cả ở khoảng cách gần và xa.
- Tăng độ tương phản và chi tiết: Hình ảnh nhận được qua mắt trở nên rõ ràng và chi tiết hơn.
Ưu và nhược điểm
- Ưu điểm: Hiệu ứng kính lỗ giúp cải thiện thị lực mà không cần dùng kính lão, tạo ra giải pháp linh hoạt và tiện lợi hơn.
- Nhược điểm: Hiệu ứng này có thể gây hạn chế tầm nhìn ban đêm hoặc trong điều kiện ánh sáng yếu, và có thể gây ra các tác dụng phụ như đau đầu.
“Việc được FDA phê duyệt là rất quan trọng vì có khoảng 2 tỷ người trên toàn thế giới mắc chứng lão thị. Kính gọng, kính áp tròng và phẫu thuật là những phương pháp điều trị truyền thống, nhưng vì nhiều lý do, không phải lúc nào cũng hiệu quả với mọi bệnh nhân,” bác sĩ nhãn khoa Christopher Starr tại Weill Cornell Medicine ở New York cho biết. “Có một lựa chọn điều trị mới dưới dạng nhỏ mắt cho chứng lão thị là một bổ sung đáng hoan nghênh vào kho vũ khí của chúng tôi để chống lại tình trạng suy giảm thị lực nhìn gần do tuổi tác mà hầu như ai trên 40 tuổi cũng gặp phải.”
Thuốc làm mềm thuỷ tinh thể
Loại thuốc này làm mềm thủy tinh thể đang lão hóa của mắt, giúp mắt có thể tập trung tốt hơn vào các vật ở gần. Mặc dù không thể hoàn toàn phục hồi thị lực gần, nhưng thuốc có thể cải thiện thị lực đến mức tương đương với 10 năm về trước. Phương pháp này hiệu quả nhất đối với những người không bị đục thủy tinh thể – đang ở giai đoạn đầu của chứng lão thị – số lượng này khoảng gần một nửa số người được chẩn đoán mắc chứng này. Công ty Novartis đã phát triển loại thuốc nhỏ mắt làm mềm thuỷ tinh thể đầu tiên và hiện đang trong giai đoạn 2 của thử nghiệm lâm sàng.
Hiệu quả của thuốc nhỏ mắt so với kính
Các nghiên cứu gần đây cho thấy thuốc nhỏ mắt co đồng tử bắt đầu có tác dụng sau khoảng 30 phút và kéo dài từ bốn đến bảy giờ. Khi tác dụng hết, cần phải nhỏ lại thuốc. Ngược lại, thuốc làm mềm thủy tinh thể có thể tiếp tục hoạt động trong vài năm. Những người sử dụng cả hai loại thuốc này có thể cải thiện thị lực gần lên đến 7 dòng trong bảng thị lực nhìn gần – tương đương với việc đeo kính lão. Tuy nhiên, một số người sử dụng thuốc nhỏ mắt đã gặp phải các tác dụng phụ như đau đầu, hạn chế tầm nhìn ban đêm hoặc khó phân biệt một vật thể với nền của nó.
Một số bệnh nhân có thể sử dụng kết hợp cả thuốc co đồng tử và thuốc làm mềm thuỷ tinh thể để tối ưu hóa thị lực. Một số bệnh nhân có thể thấy loại thuốc nhỏ mắt này hiệu quả hơn loại kia. Ví dụ, nếu người bệnh bị đục thủy tinh thể sớm, tạo hiệu ứng kính lỗ có thể làm tệ hơn thị lực của họ. Đó là lý do tại sao việc kiểm tra mắt toàn diện để đánh giá sức khỏe mắt là quan trọng.
Chi phí của thuốc nhỏ mắt
Không chắc rằng các loại thuốc nhỏ mắt này sẽ được bảo hiểm chi trả. Tuy nhiên, đối với một số bệnh nhân – những người cần kính hai tròng hoặc đa tròng hoặc những người ưa chuộng gọng kính với thiết kế nhiều tính năng – có thể nhận thấy rằng thuốc nhỏ mắt là phương pháp điều trị lão thị ít tốn kém nhất theo thời gian.
Phẫu thuật mắt thì sao?
Một số bệnh nhân cũng có thể lựa chọn phẫu thuật mắt để điều trị chứng lão thị. Các phương pháp phẫu thuật điều trị lão thị bao gồm đặt thể thủy tinh nhân tạo, ghép phiến inlay và phẫu thuật khúc xạ bằng laser (LASIK). Tuy nhiên, không phải ai cũng phù hợp với các phương pháp này. Ngoài ra, các ca phẫu thuật này có thể rất đắt đỏ.
“Thuốc nhỏ mắt sẽ là một lựa chọn đáng kể và tiết kiệm chi phí cho nhiều bệnh nhân sống chung với chứng lão thị. Nhưng điều quan trọng là không có một phương pháp điều trị nào phù hợp cho tất cả. Mỗi người có một đôi mắt độc đáo – và kính, thuốc nhỏ mắt, hay phẫu thuật đều có những ưu và nhược điểm riêng. Một cuộc kiểm tra mắt tổng quát bởi bác sĩ nhãn khoa sẽ giúp người bệnh tìm ra phương án tốt nhất cho mình,” theo bác sĩ Luke Rebenitsch, giám đốc y khoa và bác sĩ phẫu thuật khúc xạ tại Trung tâm ClearSight ở thành phố Oklahoma.
Tác giả: Tiến Long
Ref: https://www.aao.org/eye-health/news/could-eyedrops-replace-glasses-presbyopia
