Chắp, lẹo là những vấn đề về mắt thường gặp. Mặc dù không gây nguy hiểm, nhưng chúng khiến chúng ta cảm thấy khó chịu, và ảnh hưởng không ít tới cuộc sống hằng ngày.
Chắp, lẹo là gì?
Lẹo (hordeolum) là tình trạng viêm cấp tính do nhiễm trùng ở mi mắt, thường là do tụ cầu khuẩn gây nên. Lẹo thường xuất hiện sát bờ mi, vì là viêm cấp nên sưng đỏ, ngứa và đau nhức. Tại chỗ đau sưng lên khối mủ đỏ nhìn như mụn nhọt hay u nhỏ. Lẹo sẽ xẹp sau khi vỡ mủ nhưng về sau có thể tái xuất hiện ở vị trí khác trên mắt.
Có hai loại lẹo:
- Lẹo ngoài mí mắt: Lẹo mọc bên ngoài bờ mi. Hầu hết do nhiễm trùng từ tuyến Zeis.
- Lẹo trong mí mắt: Lẹo mọc bên trong bờ mi. Hầu hết do nhiễm trùng từ tuyến meibomian.
Các triệu chứng của lẹo có thể gặp bao gồm:
- Vết sưng đỏ, đau trên mí mắt
- Vết sưng có mủ
- Cảm giác khó chịu, chảy nước mắt, nhạy cảm với ánh sáng
Chắp (chalazion) là dạng viêm mạn, nằm ở tuyến sụn mi và có kích thước to hơn lẹo. Khác với lẹo hình thành do viêm nhiễm, chắp hình thành do tắc nghẽn tuyến dầu trên mi mắt. Chắp thường diễn ra êm ả hơn, ít đau tức hay thậm chí là không đau. Lật mi sẽ quan sát thấy nang mủ ở mặt sau của mi.
Lẹo trong mí mắt nếu không lành và xẹp hẳn, chỗ sưng có thể bị tắc và biến chứng thành chắp.
Đa chắp là tình trạng có nhiều đầu chắp trên một hoặc cả 2 mi, thậm chí ở cả 2 mắt.
Các triệu chứng thường gặp khi bị chắp:
- Vết sưng, đỏ trên mí mắt hoặc sưng hoàn toàn cả mí mắt
- Khó chịu, tầm nhìn mờ
- Sau vài ngày chắp xẹp xuống, còn lại khối tròn không đau, lớn dần lên thành
Những ai có thể bị chắp, lẹo:
Bất cứ ai cũng có thể bị chắp lẹo, nhưng những đối tượng dưới đây sẽ có nguy cơ xuất hiện hoặc tái xuất hiện chắp, lẹo cao hơn:
- Người từng bị chắp, lẹo trước đây có nguy cơ tái phát cao
- Người bị viêm bờ mi thường có nguy cơ cao.
- Người bị mụn trứng cá, viêm da do tiết bã
Điều trị chắp lẹo
Chắp lẹo không phải bệnh nguy hiểm nhưng nó mang lại sự khó chịu và mất thẩm mỹ cho người bệnh. Để giảm bớt triệu chứng và đẩy nhanh tốc độ lành bệnh có thể thực hiện những biện pháp sau:
Chườm ấm và massage mi mắt
Chườm ấm là một bước quan trọng nhưng thường bị bỏ qua khi bệnh nhân tự điều trị chắp lẹo tại nhà. Chườm ấm tại vùng mắt bị lẹo trong 10-15 phút, với nhiệt độ khoảng 40 độ C giúp làm lỏng dịch tiết bị ứ đọng và làm thông tuyến Mibomius bị tắc nghẽn, sau đó kết hợp massage mi mắt giúp đưa chất tiết vàng ra ngoài. Vệ sinh mi mắt sạch sẽ. Chườm mắt 3-4 ngày giúp giảm sưng đỏ, giảm đau và làm tan chắp, lẹo. Việc chườm ấm có thể tự làm tại nhà và đặc biệt hiệu quả trong những ngày đầu lên lẹo. Rửa tay sạch sẽ khi massage mắt.
Dùng kháng sinh nhỏ mắt
Có thể dùng kháng sinh dạng thuốc nhỏ mắt/ thuốc mỡ chuyên trị lẹo và chắp trong trường hợp bị nhiễm trùng nếu tình trạng chắp, lẹo nặng hơn. Hãy đến cơ sở chuyên khoa mắt để được kê đơn kháng sinh phù hợp dành cho mắt, tránh sử dụng kháng sinh bừa bãi, vừa không hiệu quả, vừa dẫn đến tình trạng kháng kháng sinh.
Chích chắp, lẹo
Nếu chườm ấm và sử dụng thuốc không hiệu quả, tình trạng nặng gây ảnh hưởng đến công việc, cuộc sống và hạn chế tầm nhìn, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật để chích chắp, lẹo và làm sạch bờ mi.
Phương pháp chườm ấm truyền thống như sử dụng khăn nóng, trứng luộc nóng có nhiều nhược điểm bao gồm: gây khó khăn, bất tiện khi thao tác, mất thời gian chuẩn bị, thời gian giữ nóng ngắn (2-3 phút), nhiệt độ không ổn định (nóng quá có thể gây bỏng hoặc nhiệt độ quá thấp không đủ làm lỏng dịch mủ) và không đảm bảo vệ sinh khi sử dụng. Vì vậy, các phương pháp chườm ấm khác như dùng miếng chườm ấm, máy chườm ấm,.. đang ngày càng phổ biến và chứng minh được hiệu quả điều trị.
